01 kwietnia 2021

Jutro, w Wielki Piątek, o godzinie 15:00 zapraszamy Państwa na niezwykły Koncert Pasyjny on-line. Siedem Ostatnich Słów Chrystusa na Krzyżu Józefa Haydna to kompozycja, której historia powstania zaczyna się w 1786 roku w andaluzyjskim Kadyksie na krańcach Hiszpanii. Tamtejszy duchowny, Don José Sáenz de Santa María, zwraca się do Haydna z propozycją napisania utworu instrumentalnego. Kompozycja miała w Wielki Piątek towarzyszyć rozważaniom ewangelicznych scen śmierci Chrystusa. Pomysł nie był nowy – siedem ostatnich wypowiedzi Jezusa umierającego na Krzyżu było już wtedy częstym tematem homilii i rozważań teologicznych, ale także muzycznych opracowań. Z trudnym, bo niezwykle emocjonalnym materiałem mierzyli się wcześniej Schütz, Pergolesi czy Graupner, jednak opracowanie Haydna wyróżnia się na ich tle. Austriacki kompozytor stworzył dzieło niekonwencjonalne, głównie za sprawą niespotykanej do tej pory rozpiętości tonalnej. Intersującym zabiegiem było też zrezygnowanie z, wydawałoby najbardziej pasującej do tematyki, formy oratoryjnej. Hayd podejmuje wyzwanie opisania krótkich, ale bardzo plastycznych scen tylko za pomocą muzyki instrumentalnej – słowne komentarze pojawiają się jedynie pomiędzy częściami. Kompozytor – wówczas uznany już na całym świecie jako wybitny – potwierdził nową kompozycją swoje niezwykłe umiejętności orkiestracyjne. Utwór stał się niezwykle popularny i często był opracowywany samodzielnie przez dyrygentów na różne zespoły wykonawcze. Haydn wiedząc o tym „własnym życiu” partytury i niejednokrotnie przyjmując z uznaniem powstałe transkrypcje (był obecny na wykonaniu „Siedmiu słów” w wersji chóralnej) z czasem sam przygotował kilka opracowań. Jednym z najbardziej popularnych i tym, które usłyszymy w wykonaniu częstochowskich filharmoników – jest opracowanie na kwartet smyczkowy. Oszczędność instrumentarium nie ujmuje jednak nic barwnej i plastycznej narracji oryginału. Kompozytor w sugestywny sposób oddaje atmosferę bólu, strachu i rozpaczy, przenosząc słuchacza w centrum niezwykłych wydarzeń towarzyszących ostatnim chwilom życia Chrystusa.

Koncert usłyszymy w wykonaniu częstochowskich filharmoników - Tomasza Kulisiewicza (skrzypce), Alicji Miruk-Mirskiej (skrzypce), Tomasza Ptaka (altówka) - pod przewodnictwem Dyrektora Filharmonii Adama Klocka (wiolonczela). Recytacje i rozważania przygotował ks. Mikołaj Węgrzyn, Rektor Kościoła pw. Najświętszego Imienia Maryi, w którym powstało nagranie.