31 marca 2022

V Symfonia Beethovena - jeden z najpopularniejszych utworów muzyki klasycznej, kamień milowy w historii rozwoju muzyki, od dwustu lat wyzwalający w słuchaczach entuzjazm i ekscytację. Mimo chłodnego przyjęcia premierowego wykonania w grudniu 1808 roku w wiedeńskim Theater an der Wien, V Symfonia Beethovena szybko zyskała uznanie. Jej patetyczny, burzliwy charakter odpowiadał gustom nadchodzącej epoki i tak bardzo odróżniał się od klasycznej powściągliwości poprzednich dziesięcioleci. O słynnym rytmie pierwszych dźwięków symfonii kompozytor miał powiedzieć: „Tak oto Los puka do drzwi” – stąd późniejszy tytuł Symfonia Losu. V Symfonia c-moll op. 67 powstawała w czasach niespokojnych dla świata i samego kompozytora: w Europie trwały wojny napoleońskie, Wiedeń pamiętał dobrze francuską okupację z 1805 roku, a Beethoven tracił słuch. (z ciekawostek: w czasie II wojny światowej brytyjskie radio BBC używało nagrania początkowych dźwięków tego dzieła, czyli „motywu losu” jako sygnału audycji dla walczącej Europy; w alfabecie Morse’a takie następstwo dźwięków odpowiada literze V jak victory)

Koncert rozpocznie się poematem symfonicznym „Step” Zygmunta Noskowskiego. Ten powstały pod koniec XIX utwór wraz z ikoniczną Symfonią Losu Beethovena to świadomy i znaczący wybór repertuarowy w czasie, kiedy zmienia się geopolityczna historia świata, a w naszym najbliższym sąsiedztwie trwa wyniszczająca wojna. Tytułowy step to przecież bezkresne, kojące przestrzenie Ukrainy. Partytura poematu poprzedzona jest inwokacją: "Stepie wspaniały - pieśnią cię witam! Pośród twych niezmierzonych przestrzeni słychać było i szum skrzydeł, i dźwięk kopyt konnicy, rozbrzmiewała fujarka pastusza i tęskna pieśń kozacza, której towarzyszyły teorbany i bębenki, rozlegały się okrzyki wojenne i zgrzyt ścierających się szabel. Walki i zapasy olbrzymie skończyły się, wojownicy w grobie legli. Ty jeden tylko, wielki stepie, pozostałeś - wiecznie piękny i spokojny...". „Step” zasługiwał na powodzenie również ze względów muzycznych. Jest to partytura dojrzała, świadcząca o znakomitym warsztacie kompozytorskim. Melodyka, zachwycająca świeżością i oryginalnością, wykorzystuje miejscami elementy folkloru polskiego i ukraińskiego. Ma świetną oprawę instrumentacyjną, brzmienie orkiestry skrzy się barwami i zaskakuje dźwiękowymi kontrastami. Dzieło Noskowskiego jemu współcześni odbierali "ku pokrzepieniu serc".

I ten sam wydźwięk może mieć dzisiaj.

Na koncert zapraszamy 1 kwietnia 2022 na godz. 19:00. Bilety do kupienia w Kasie Filharmonii oraz online.